افزایش انرژی، کم کردن وزن، مقابله با استرس، بالابردن کارایی و کاهش چین و چروک‌ها! این عبارات به نظرتان آشنا نمی‌رسد؟
اینها فقط چند نمونه از وعده‌هایی هستند که روی برچسب مکملهای ویتامین و موادمعدنی دیده می‌شوند. اما آیا این مکمل‌ها واقعاً می‌توانند این وعده‌های خود را عملی کنند یا فقط نویدی پوچ و توخالی هستند؟ آیا اسناد و مدارکی وجود دارد که ثابت کند مکملهای ویتامین و موادمعدنی واقعاً می‌توانند یک رژیم‌غذایی بد را به رژیمی سالم تبدیل کنند، وزنتان را پایین بیاورند و یا انرژی‌تان را روز به روز بیشتر کنند؟
متخصصین می‌گویند که استفاده از مکملهای ویتامین و موادمعدنی البته ضروری هستند اما عملکرد اصلی آنها فقط پر کردن کمبودهای غذایی است که اغلب ما داریم. آنها فقط مکمل‌هایی هستند که باید به برنامه‌غذایی شما اضافه شوند نه اینکه جای غذاها یا یک رژیم‌غذایی سالم را بگیرند.
در این بخش نگاهی دقیق‌تر به این مکمل‌ها و اثرات مثبت و منفی که می‌توانند بر سلامت شما داشته باشند انداخته‌ایم.
اول غذا بعد مکمل
ویتامین‌ها و مکملهای غذایی جایگزین غذا نیستند و به هیچ عنوان نمی‌توانند همه فوایدی که موادغذایی به بدن شما می‌رسانند را جبران کنند.
آنها فقط می‌توانند بعضی از کمبودهای غذایی که در رژیم‌غذایی‌تان وجود دارد را برطرف کنند و عاقلانه نیست که آنها را میان‌بری برای داشتن سلامت کامل جسمانی تلقی کنید. بهتر است همیشه موادمغذی لازم برای بدنتان را از موادغذایی تامین کنید زیرا موادغذایی حاوی ترکیبات بسیاری مثل فیبر هستند که در کنار هم برای ارتقای سلامتی شما عمل می‌کنند و مسلماً این نمی‌تواند با یک قرص یا شربت میسر شود.
مکملهای ویتامین و موادمعدنی چه نقشی بر سلامت شما دارند؟
وقتی موادغذایی که در روز مصرف می‌کنید حاوی مقدار کافی از موادمغذی مثل کلسیم، پتاسیم، ویتامین D، ویتامین B12 نباشند، مکمل‌غذایی می‌تواند این کمبودها را جبران کند. مکملهای ویتامین و موادمعدنی می‌تواند جلو کمبودهایی که ممکن است اثرات منفی جدی بر سلامتتان بگذارند را بگیرد.
تحقیقات بسیاری استفاده از مکملهای غذایی برای کمبودهای موادمغذی در رژیم‌غذایی را نشان داده است. در یک تحقیق مشخص شد که تراکم استخوان زنانی که تا بعد سن یائسگی مکملهای کلسیم و ویتامین D استفاده کردند، بسیار تقویت شده است.
تحقیقات دیگر نیز نشان داده است که مکملهای ویتامین و موادمعدنی به جز برطرف کردن کمبودهای غذایی می‌تواند فواید بسیار دیگری هم داشته باشد، اما فواید دقیق آن هنوز مشخص نشده است و محققان در حال بررسی پیرامون این موضوع هستند.
در زیر به راهبردهایی برای مصرف ویتامین و موادمعدنی اشاره می‌کنیم:
1. ابتدا از موادمغذی استفاده کنید و بعد برای برطرف کردن کمبودها مکمل مصرف کنید. سعی کنید یخچال خانه همیشه پر از انواع و اقسام موادغذایی سالم و مغذی باشد.
2. مراقب عادت‌های غذایی‌تان باشید. ببینید چه کمبودهایی در رژیم‌غذایی‌تان وجود دارد. آیا گروه‌های غذایی هستند که به کل از مصرف آنها خودداری می‌کنید؟ از سبزیجات فقط کاهو می‌خورید؟ اگر اینطور است، باید موادمغذی اصلی که در گروه‌های غذایی مختلف مصرف نمی‌کنید را بشناسید و مکملی متناسب برای برطرف کردن آن نیازهای غذایی انتخاب کنید. به طور مثال، آنهایی که لبنیات دوست ندارند یا قادر به خوردن آن نیستند، می‌توانند برای جبران کمبودهای آن از مکمل کلسیم و ویتامین D استفاده کنند.
3. اگر چندان از کمبودهای غذایی‌تان مطمئن نبودید، یک قرص مولتی‌ویتامین در روز می‌توانند میزانی کافی از کلیه ویتامین‌ها موردنیاز بدنتان برایتان فراهم کند.
4. آیا بیشتر از غذاهای فست‌فود استفاده می‌کنید؟ اگر برنامه‌غذایی‌تان بیشتر شامل نوشابه، سیب‌زمینی سرخ‌کرده، همبرگر و از این قبیل غذاهاست، باید بگوییم که مکملهای ویتامین و موادمعدنی چاره کار شما نیستند. شما باید یک تغییر اساسی در برنامه‌غذایی‌تان ایجاد کنید.
5. محدوده مصرف مکمل‌ها را رعایت کنید. درست است که مکملهای ویتامین و موادمعدنی می‌توانند کمبودهای غذایی شما را برطرف کنند اما مصرف بیش از اندازه مجاز آنها می‌تواند مسمومیت غذایی ایجاد کند.
6. اکثر افراد بزرگسال و کودکان میزان کافی ویتامین D، کلسیم یا پتاسیم مصرف نمی‌کنند. موادغذایی سرشار از پتاسیم شامل سبزیجات و میوه‌جات، لبنیات و گوشت بهترین راه برای برطرف کردن کمبود پتاسیم در بدن هستند. سعی کنید برای جبران کمبود این ویتامین‌ها و مودامعدنی از مولتی ویتامین استفاده کنید.
در انتخاب مکملهای ویتامین و موادمعدنی این نکات را به خاطر داشته باشید:
1. آهن و اسیدفولیک جزء موادمغذی هستند که اغلب خانم‌ها در سنین باروری در معرض کمبود آن قرار دارند.
2. افراد بالای 50 سال بیشتر ویتامین B12 خود را از منابع مصنوعی، مثل موادغذایی غنی‌شده و یا مکمل‌ها تامین می‌کنند.
3. مصرف مکمل فولیک‌اسید را به 1000 میلی‌گرم در روز محدود کنید. مصرف بیشتر ازاین میزان احتمال ایجاد تخریب عصبی ناشی از کمبود ویتامین B12 را افزایش می‌دهد.
4. زنانی که از سن یائسگی عبور کرده‌اند و مردان نیازی به مصرف مکمل آهن ندارند.
5. زنان باید از مصرف بی‌اندازه ویتامین A خودداری کنند زیرا بعد از بارداری ممکن است موجب نقص در بچه شود.
مصرف مکمل‌ها را فراموش نکنید. اگر مصرف آن را فراموش کنید هیچ فایده‌ای برایتان نخواهد داشت. سعی کنید برای مصرف آنها برنامه‌ریزی کنید مثلاً همراه با غذا و یا قبل از خواب.
مکمل‌ها چه کارهایی نمی‌توانند برایتان بکنند؟
خیلی بعید است که یک مکمل ویتامین یا موادمعدنی بتواند وعده خود برای پایین آوردن وزن شما را عملی کند. چنین وعده‌ای بسیار فراتر از توانایی یک مکمل ویتامین یا ماده‌معدنی است. نباید از چنین مکملی انتظار داشته باشید که کاری بالاتر از کاری که همان ویتامین یا ماده‌معدنی در غذاها انجام می‌دهد برایتان انجام دهد.
وعده‌هایی که روی برچسب این مکمل‌ها نوشته شده است تحت نظر سازمان جهانی بهداشت و دارو نیست زیرا مکملهای غذایی مثل داروها تحت کنترل نیستند و بعضی تولیدکننده‌ها از این مسئله سوءاستفاده کرده و ادعا می‌کنند که محصول آنها قدرتی بالاتر از آنچه شواهد پزشکی نشان داده است دارند.
خیلی وقت است که مولتی‌ویتامین‌ها را سلاحی برای کمک به سلامتی و جلوگیری از بیماری‌های مزمن شناخته‌اند اما طبق تحقیقات بسیار، اینطور نیست. محققان تحقیقاتی را برای ارزیابی تاثیر مولتی‌ویتامین‌ها بر پیشگیری از بیماری‌ها انجام داده‌اند اما تعداد این تحقیقات به اندازه‌ای نبوده است که بتوانند یک نتیجه‌گیری کلی در این رابطه داشته باشند.
طبق نظر پزشکان و متخصصان، یک رژیم‌غذایی سالم و فعالیت ورزشی منظم بهترین روش برای جلوگیری از بیماری‌های مزمن است نه مکملهای غذایی.
چه کسانی به مکملهای ویتامین و موادمعدنی نیاز دارند؟
هر فردی که رژیم‌غذایی او 40 ماده‌مغذی موردنیاز بدن برای داشتن سلامت کامل را در خود نداشته باشد می‌بایست از مکملهای ویتامین و موادمعدنی استفاده کند. به طور کلی، این مکمل‌ها می‌توانند برای گروه‌های زیر فایده‌بخش باشند اما حتماً قبل از استفاده می‌بایست با پزشک مشورت کنند.
1. زنان باردار و شیرده 2. افراد گیاهخوار 3. افرادی که رژیم‌های غذایی کم‌کاری را دنبال می‌کنند 4. افراد مبتلا به بعضی بیماری‌های خاص (شامل افرادیکه سابقه سرطان دارند) 5. افرادیکه دچار حساسیت‌های غذایی هستند 6. افراد بدغذا که مصرف بسیاری گروه‌های غذایی را کنار گذاشته‌اند 7. افرادیکه رژیم‌غذایی ضعیفی دارند 8. افرادیکه از داروهایی خاص استفاده می‌کنند
یادتان باشد مکملهای ویتامین و موادمعدنی برای جبران کمبودهای غذایی شما می‌توانند مفید باشند اما به فروشنده‌ای که این مکمل‌ها را با وعده و وعیدهایی جز این به شما معرفی می‌کند اعتماد نکنید.
